Слоевите на Рим

Секоја приказна за Рим почнува во црно-бело, од Фелини и Dolce vita. Но никогаш нема да се разбере до крај филмот доколку не се отиде во Рим. Тогаш се гледа дека тоа што Фелини го претставува, тематизирајќи го животот во Рим од крајот на 50-тите, во суштина може да се види и денеска единствено ако се соочиш со градот: природата во Рим има една суптилна врска со неговиот секојдневен живот и изглед. Тоа го сфатив на моето прво патување во Рим. Можеби беше поизразено затоа што беше пролет, па природата напаѓаше посилно и со мириси и со сочни бои, но речиси на секоја фотографија што ја направив, секој призор, секој поглед во сокриен пасаж имаше по некој залутан медитерански бор или палма или барем некој багрем.  

Fontana di Trevi

Fori Romani

Fori Romani

Museo d'Arte Contemporanea di Roma

Рим тогаш го доживеав како музеј на отворено. И овој пат, на есен (римска есен: во ноември паѓа крајот на летото!) зимзелените крошни на боровите лебдеа како зелени облаци, но нешто многу посуштинско почна да се исцртува. Музејот кој го запаметив од пред неколку години, ми се виде како живот кој се надоврзува. Она што ми стана јасно е видливото сознание дека Рим е метропола непрекинато векови наназад. Наеднаш се отвори една многу сугестивна слоевитост како во длабочина (видлива во историските наслаги), така и во ширина (видлива во денешниот ритам на градот од еден до друг крај).

Не е толку фасцинантно кога ќе го видиш Колосеумот или Римските форуми од внатре. Вековите на незаштитеност ги растуриле камењата што биле ѕидови и столбови. Многу поинтересно е кога се шеташ по Via Imperiale – улицата изградена над римските форуми, и ги гледаш од горе античките згради и плоштади наместени во новиот град или, подобро, тој адаптиран на просторот, улиците и формите од античките времиња: новите улици ги следат старите, градските автобуси и трамваи кружат околу Колосеумот... логично и природно. И обратно, ако погледнеш од средето на Римскиот форум, нагоре, кон новиот град кој се издигнал над него: меморијалната зграда на Виторио Емануеле, ренесансните згради, прошарани со зелените печурки на боровите – се чини како да е отсечено парче од една висока многуслојна торта. Рим внатре во земјата со Рим над неа изгледа како да се надоврзува. 

Трајановиот столб

Поглед од Колосеумот

Поглед нагоре, Fori Romani

Покрај Castel di Sant'Angelo

Поглед од Palatino

Како метропола, шаренилото од различни луѓе не доаѓа само од туристите лоцирани исклучиво во тесниот центар помеѓу Ватикан, Шпанските скали, Фонтана ди Треви и Колосеумот. Кога ќе се излезе од овде, градот не прекинува, се отвора како да е бескраен. Одиш саати поминувајќи широки авении и мали затскриени плоштатчиња, богати резиденции и мали барови, од некаде доаѓа мирис на кафе, кари, кожа, чоколадо, паднати листови на трамвајски шини, долго барани клупи, луѓе кои брзаат за на работа, луѓе кои брзаат да го испијат кафето, насмеани луѓе кои продаваат сладолед кој не е од овој свет и пак, долги дрвореди, тесни улички...